การตรวจการสหกรณ์และการสอบบัญชี
ตามพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ.2542 นายทะเบียนสหกรณ์มีอำนาจหน้าที่ตามความในมาตรา 16 (3) ในการแต่งตั้งผู้สอบบัญชี ผู้ตรวจการสหกรณ์ และผู้ชำระบัญชีสหกรณ์
การตรวจการสหกรณ์ ปัจจุบันได้มีระเบียบนายทะเบียนสหกรณ์ ว่าด้วยผู้ตรวจการสหกรณ์ พ.ศ.2545 ประกาศ ณ วันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ.2545 และคำสั่งนายทะเบียนสหกรณ์ ที่ 827/2546 สั่ง ณ วันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ.2546 มอบให้รองนายทะเบียนสหกรณ์มีอำนาจในการแต่งตั้งผู้ตรวจการสหกรณ์ คือ- ในราชการบริหารงานส่วนกลาง มอบให้รองนายทะเบียนสหกรณ์ที่แต่งตั้งจากผู้อำนวยการสำนักจัดตั้งและส่งเสริมสหกรณ์ เป็นผู้ใช้อำนาจแต่งตั้ง- ในราชการบริหารงานส่วนภูมิภาค มอบให้รองนายทะเบียนสหกรณ์ที่แต่งตั้งจากผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมสหกรณ์พื้นที่ 1 พื้นที่ 2 หรือสหกรณ์จังหวัด แล้วแต่กรณี เป็นผู้ใช้อำนาจแต่งตั้งการแต่งตั้งข้าราชการคนใดเป็นผู้ตรวจการสหกรณ์ ข้าราชการคนนั้นต้องมิใช่ผู้ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้ส่งเสริมสหกรณ์สำหรับสหกรณ์ที่ต้องทำหน้าที่ผู้ตรวจการสหกรณ์ และต้องเป็นผู้ดำรงตำแหน่งระดับ 6 ขึ้นไปผู้ตรวจการสหกรณ์สามารถดำเนินการในด้านการตรวจสอบสหกรณ์ตามกฎหมายและคำสั่งนายทะเบียนสหกรณ์ที่เกี่ยวข้อง ดังนี้มาตรา 17 นายทะเบียนสหกรณ์ รองนายทะเบียนสหกรณ์ ผู้ตรวจการสหกรณ์ ผู้สอบบัญชี หรือพนักงานเจ้าหน้าที่ซึ่งนายทะเบียนสหกรณ์มอบหมาย มีอำนาจออกคำสั่งเป็นหนังสือให้คณะกรรมการดำเนินการสหกรณ์ ผู้ตรวจสอบกิจการ ผู้จัดการ เจ้าหน้าที่หรือเชิญสมาชิกของสหกรณ์มาชี้แจงข้อเท็จจริงเกี่ยวกับกิจการของสหกรณ์หรือให้ส่งเอกสารเกี่ยวกับการดำเนินงานหรือรายงานการประชุมของ สหกรณ์ได้มาตรา 19 ให้ผู้ตรวจการสหกรณ์ มีอำนาจหน้าที่ตรวจสอบกิจการและฐานะการเงินของสหกรณ์ตามที่นายทะเบียนสหกรณ์กำหนด เมื่อตรวจสอบแล้วให้เสนอรายงานการตรวจสอบต่อนายทะเบียน สหกรณ์คำสั่งนายทะเบียนสหกรณ์ ที่ 379/2546 เรื่อง กำหนดอำนาจหน้าที่ของผู้ตรวจการสหกรณ์ สั่ง ณ วันที่ 17 มีนาคม พ.ศ.2546
